📍 İstanbul – Temmuz 2025
İran’ın tartışmalı nükleer programı, bir kez daha küresel diplomasinin öncelikli gündemlerinden biri haline geldi. İran, Avrupa ülkelerine nükleer faaliyetlerine ilişkin müzakere çağrısı yaparak İstanbul’u yeni diplomatik merkezolarak işaret etti. Taraflar, temmuz sonunda İstanbul’da bir araya gelerek diplomatik çözüm yollarını ele alacak.
🧩 Görüşmenin Temel Amacı:
- İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sınırlaması karşılığında yaptırımların hafifletilmesi
- Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) denetim mekanizmalarının yeniden işler hâle getirilmesi
- Körfez’de artan askeri gerilimin önüne geçilmesi
🛑 Nükleer Program Neden Tartışmalı?
İran, 2022’den bu yana nükleer faaliyetlerini hızlandırdı ve uranyum zenginleştirme oranını %60 seviyesine çıkardı. Bu oran, nükleer silah üretimi için gerekli eşik olan %90’a oldukça yakın. Batılı ülkeler, İran’ın sivil amaçlı olduğunu iddia ettiği bu programın askeri amaçlara dönüşme riski taşıdığını savunuyor.
🇮🇷 İran’dan Açıklama:
“Diplomasiyi tercih ediyoruz. Ancak meşru haklarımızdan da vazgeçmeyeceğiz.”
İran Dışişleri Sözcüsü
İran yönetimi, 2025 yılı başında UAEA denetçilerini sınırlı olarak ülkeye kabul etmiş, ancak denetim sistemlerinin tümüne izin vermemişti. Bu da uluslararası güven bunalımını derinleştirmişti.
🧭 İstanbul’un Rolü: Tarafsız ve Stratejik Zemin
İran’ın Avrupa ülkeleriyle doğrudan masaya oturma önerisini İstanbul’da dile getirmesi, Türkiye’nin bölgedeki diplomatik ağırlığını bir kez daha ortaya koydu. Türkiye, hem Batı ittifakıyla ilişkili hem de İran’la kesintisiz diplomatik kanallarını sürdüren nadir ülkelerden biri.
Bu çerçevede İstanbul’un tercih edilmesi:
- Tarafsız arabuluculuk zemini sunması
- NATO, AB ve İslam İşbirliği Teşkilatı nezdindeki diplomatik derinliği
- Coğrafi ve stratejik konumu sayesinde kolay erişim sağlaması gibi faktörlere bağlanıyor.