Nöbetçi Eczaneler
Bilim insanlarından uyarı: Küresel iklim sisteminin kalbi zayıflıyor – sonuçlar geri dönülemez olabilir
24 Mayıs 2025
Dünya iklim sisteminin en hayati bileşenlerinden biri olan Kuzey Atlantik Termohalin Dolaşımı (AMOC) – bilinen adıyla Körfez Akıntısı, insan faaliyetleri ve küresel ısınma nedeniyle alarm veriyor. Bilim insanlarının yayınladığı yeni araştırmalara göre, bu dev okyanus akıntısı son bin yılın en zayıf seviyesinde ve 21. yüzyılın ortasında tamamen çökme riskiyle karşı karşıya.
⸻
Körfez Akıntısı Nedir, Neden Önemlidir?
Körfez Akıntısı, tropik Atlantik’ten Kuzey Avrupa’ya kadar uzanan sıcak su akışıdır. Bu sistem:
• Avrupa’ya ılıman iklim koşulları sağlar,
• Amazon ormanları ve Afrika’nın muson yağmurlarını düzenler,
• Okyanusların tuzluluk ve sıcaklık dengesini korur.
Ancak Grönland ve Antarktika’daki buzulların erimesiyle tatlı suyun okyanusa karışması, bu sistemin “motorunu” zayıflatıyor. Daha az tuzlu ve daha hafif su, sıcak akıntının kuzeye doğru batmasını ve soğuk suyun yerine geçmesini engelliyor.
⸻
Bilim Dünyasından Alarm Zilleri
Almanya’daki Potsdam İklim Araştırma Enstitüsü’nden Prof. Stefan Rahmstorf şu uyarıyı yaptı:
“Körfez Akıntısı’nın hızında dramatik bir yavaşlama var. Eğer bu süreç durdurulamazsa, birkaç on yıl içinde geri dönülemez bir iklim kırılması yaşanabilir.”
⸻
Eğer Akıntı Durursa Ne Olur?
Araştırmalar, akıntının durması ya da tamamen çökmesi hâlinde küresel düzeyde zincirleme felaketler yaşanabileceğini gösteriyor:
• Kuzey Avrupa sert kışlara, yaz kuraklıklarına ve tarım krizlerine sürüklenebilir.
• Afrika’da musonlar zayıflayarak milyonlarca insanı etkileyen kuraklık ve açlık krizleri tetiklenebilir.
• Kuzey Amerika’da aşırı soğuklar ve fırtınalar artabilir.
• Güney Amerika’da Amazon yağmur ormanları kuruyabilir.
• Türkiye ve Akdeniz ülkeleri ise daha uzun kurak mevsimler, düzensiz yağışlar ve tarımda verim düşüşüyle karşı karşıya kalabilir.
⸻
“Yarından Sonra” Filmi Gerçek Mi Oluyor?
2004 yapımı “The Day After Tomorrow (Yarından Sonra)” filminde Körfez Akıntısı’nın aniden durması sonucu dünyada yeni bir buzul çağı başlıyordu. Gerçek bilimsel projeksiyonlar bu kadar ani bir çöküş beklemese de, yaşanan değişimin on yıllar içinde yıkıcı etkilere yol açması olasılığı çok ciddi bir tehdit olarak değerlendiriliyor.
⸻
Çözüm Ne Olabilir?
Bilim insanları, bu süreci yavaşlatmanın hâlâ mümkün olduğunu söylüyor. Öncelikli olarak:
• Fosil yakıtların kullanımının azaltılması,
• Küresel karbon salımının düşürülmesi,
• Ormanların korunması ve karbon yutaklarının artırılması gerekiyor.
⸻
Sonuç: Geleceğin İklimi Bugünden Şekilleniyor
Körfez Akıntısı’ndaki bu tehlikeli yavaşlama, doğrudan fark edilmese de arka planda dünya iklim dengesini şekillendiren en güçlü faktörlerden biri. Uzmanlar, bugün atılacak adımların yalnızca çevre değil, gıda güvenliği, göç, ekonomi ve hatta jeopolitik dengeleri de belirleyeceği konusunda hemfikir.
Dünya yavaş ama büyük bir dönüşümün eşiğinde. Soru şu: Harekete geçmek için daha ne bekleniyor?
