5 Aralık

1360 – Para birimi olan ilk frank, İngilizlerce esir alınan Fransa Kralı II. Jean’ın fidyesini ödemek üzere Compiègne’de basıldı. Ağırlığı 3.88 gramdı ve bir yüzünde haç diğer yüzünde ise ata binmiş II. Jean tasviri vardı.

1492 – Kristof Kolomb, Karayiplerin ikinci büyük adası olan Hispanyola adasını keşfetti.

1901 –  Amerikalı yapımcı, yönetmen, senarist, seslendirmen, animatör ve dünyanın en ünlü film şirketi Walt Disney Şirketi sahibi Walter Ellas “Walt” Disney, bugün doğdu. (ö. 1966)

1904 – Japonlar, Port Arthur’da Rus donanmasını yok etti.

1920 – TBMM’de“Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu” kuruldu; Mustafa Kemal Grup Başkanlığına seçildi

1927 – Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Washington Büyükelçisi, Ahmet Muhtar Mollaoğlu güven mektubunu sundu.

1927 – Cumhuriyet döneminin ilk kâğıt paraları tedavüle çıkarıldı. 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 liralık olmak üzere 7 ayrı değerde çıkarılan banknotlar eski Türkçe ve Fransızca bastırıldı.

1932 – Almanya doğumlu ve İsviçre vatandaşı olan dünyaca ünlü bir fizikçi Albert Einstein Amerikan vizesi aldı. 1933’te Princeton Üniversitesi’nden bir teklif aldı ve New Jersey, Princeton’daki Institute for Advanced Study’ye katıldı. Aynı yıl ABD’ye göç ederek Amerikan vizesi aldı. 1940’ta ise Amerikan vatandaşı oldu. Ayrıca, onun vizesi “Einstein Vizesi” olarak bilinir ve bu vize, özel yeteneklere sahip kişilerin ABD’de kalıcı yerleşim statüsüne sahip olmalarını sağlayan bir kategori olarak bilinir.

1933 – Birleşik Devletler (Amerika)’de 14 yıldır devam eden içki yasağı kalktı.

1933 – Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı.

1934 – Türkiye’de Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verildi. 5 Aralık 1934 tarihinde Kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkı için Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan yasa değişikliği ile kadınların ilk kez oy kullanmasının ve aday olabilmesinin önü açıldı.

1934 tarihinde dünyada kadınların yasal olarak milletvekili seçme ve seçilme hakkına sahip olduğu ülke sayısı 28, bu hakkın kullanıldığı ülke sayısı ise sadece 17 idi. 1934 tarihinden itibaren Türkiye’de “Kadınlara Milletvekili Seçme ve Seçilme Hakkı” veren yasanın kabulü ile her yıl 5 Aralık günü “Kadın Hakları Günü” olarak kutlanıyor.

1941 – Birleşik Krallık; Finlandiya, Macaristan ve Romanya’ya savaş ilan etti.

1941 – II. Dünya Savaşı’nın en büyük muharebelerinden biri olan Moskova Muharebesi’nde Sovyet Kızıl Ordusu, başkent Moskova’nın Almanlar tarafından ele geçirilmesini önledi. Almanlar II. Dünya Savaşı’nda ilk kez yenilgiye uğradılar.

1942 – Erbaa ve Niksar’da meydana gelen depremde 500 kişi öldü.

1945 – Atlantik Okyanusu’nda Bermuda Adaları, Florida ve Porto Riko’nun oluşturduğu Bermuda Şeytan Üçgeni olarak adlandırılan bölgede beş ABD uçağı 14 mürettebatla birlikte ortadan kayboldu. Uçuş 19 adlı filo, 5 Aralık 1945’te Fort Lauderdale’dan havalanan beş bombardıman uçağından biriydi. Filo, Bermuda Şeytan Üçgeni olarak bilinen bölgede kaybolmuş ve hiçbir zaman bulunamamıştır.

1950 – Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, Kore’deki askerlerin %10’unun öldüğünü açıkladı. Radyo Gazetesi’ne göre, 150 asker öldü, 150 kayıp, 200 ile 300 yaralı var.

1951 – Uluslararası Göç Örgütü (IOM) kuruldu. İlk kuruluş adı “Geçici Hükümetlerarası Göçmen Komitesi” idi.

1953 – Bektaşi Şeyhi Sırrı Baba, Bakanlar Kurulu kararıyla sınır dışı edildi.

1954 – Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), 7303 sayılı yasa ile kurulmuştur. TMMOB, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu kapsamında faaliyet gösterir ve 24 meslek odasını çatısı altında barındırır. Bu odalar, belirli mühendislik ve mimarlık disiplinlerine göre organize olmuştur. 5 Aralık tarihi, Türkiye’de Dünya Mühendisler Günü olarak kutlanmaktadır.

1957 – Endonezya bağımsızlık hareketinin önderi ve 1945-1967 arasında Endonezya’nın ilk devlet başkanı olan Sukarno (Achmed Sukarno veya da Ahmed Şükrani), tüm Hollandalıları Endonezya’dan sınır dışı etti.

1970 – İstanbul Çapa Yüksek Öğretmen Okulu’nda 2 öğrenci vuruldu.

1978 – Sovyetler Birliği, Afganistan ile 20 yıllık dostluk anlaşması imzaladı.

1981 – Türkiye millî basketbol takımı, Sofya’da Yunanistan’ı 93-80 yenerek Balkan Şampiyonu oldu.

1985 – Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, gönüllü çalışmaları ve faydalarını dünya çapında duyurmak ve gönüllü programlara katılımı arttırmak amacıyla 5 Aralık tarihinin her yıl Dünya Gönüllüler Günü olarak kutlanmasına karar vermiştir. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 123 ülkede 5 Aralık, Dünya Gönüllüler Günü olarak kutlanmaktadır.

1986 – Pınar Kür’ün “Bitmeyen Aşk” adlı romanı “müstehcenlik” gerekçesiyle toplatıldı.

1987 – Türkiye İşçi Partisi (TİP) genel Sekreteri Nihat Sargın ve Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) tutuklandı.

1987 – Cibali Tütün Fabrikası yandı.

1989 – TGV Atlantique, 482,4 km/h sürate erişerek demiryolu hız rekorunu kırdı.

1995 – MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş, “Cumhuriyetimizin ilk dönemlerinde olduğu gibi ezan Türkçe okunsun” diyen eski Devlet Güvenlik Mahkemesi başsavcısı Nusret Demiral’ın istifasını istedi.

2002 – Oslo’da yapılan barış görüşmelerinde Sri Lanka’da 19 yıl süren savaştan sonra Tamil gerillaları ile Hükümet arasında federal iktidar paylaşımı konusunda gelişme sağlandı.

2002 – Türkçe Vikipedi yayına başladı. Wikipedia’nin Vikipedi olarak yazılan Türkçe versiyonu internet ansiklopedisi Türkçe Vikipedi, 500 bin madde sayısına ulaşmış, Dünyanın 26. büyük Vikipedi dil sürümüdür.

2003 – İntihar bombacıları güney Rusya’da bir trene saldırdılar: en az 46 kişi öldü.

2003 – Türk Telekomünikasyon AŞ hızlı internet uygulaması ADSL’yi, kullanıma açtı.

2013 – Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 5 Aralık 2014’ü ilk resmi Dünya Toprak Günü olarak kabul etti. 5 Aralık tarihinin Dünya Toprak Günü için seçilme nedeni, etkinliği resmi olarak tasdik eden Taylan Kralı H. M. Kral Bhumibol Adulyadej’in doğum günü tarihi olmasıdır.

2013 – Türk kahvesi, Türkiye’nin değişmez geleneği ve kültür mirası olarak UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası olarak kabul edildi. Bu sebepten dolayı 5 Aralık günü Dünya Türk Kahvesi günü olarak kutlanmaya başlandı.

2016 – TSK’nın hedef istihbaratına yönelik uydu görüntüsü ihtiyacını karşılayacak olan Göktürk-1 uydusu, Fransız Guyanası’nda bulunan Koruou Fırlatma Merkezinden uzaya fırlatıldı.

2021 – Türkiye Barolar Birliği’nin (TBB) 36. Olağan Genel Kurulu’nda Baro Başkanlık seçimleri sonuçlandı. Ankara Barosu Başkanı Erinç Sağkan, Türkiye Barolar Birliği’nin yeni başkanı oldu.

2022 – Enflasyon rakamları açıklandı. TÜİK’e göre tüketici fiyatları kasımda yıllık yüzde 84,39, aylık yüzde 2,88 arttı. ENAG ise yıllık enflasyonun kasımda yüzde 170,70 olduğunu açıkladı. Ekimde yüzde 85,51 olan yıllık tüketici enflasyonu (TÜFE), kasımda yüzde 84,39 olarak gerçekleşti.

2022 – Amerikalı Emmy ve Altın Küre ödüllü aktris Kirstie Alley, 71 yaşında kanserden öldü.